sobota, grudnia 31, 2005

Omsk

Omsk to miasto lezace na kolei transsyberyjskiej na prawym brzegu Irtyszu, przy ujsciu rzeki Om, niedalego granic z Kazachstanem.

Ma 1.14 miliona mieszkancow i jest siodmym najwiekszym miastem w Rosji. Jest to tez centrum kozakow syberyjskich, siedziba prawoslawnego biskupa i syberyjskiego imama.

Roku 1716 powstal jako drewniana twierdza, ktora miala bronic rosnace rosyjskie imperium przed ludami ze stepow /naprzyklad Kirgizow/. Na koncu 18. wieku zostal Omsk miastem /1782/ i drewniana twierdze zastapiono ceglanymi murami, z ktorych do dzisiaj pozostaly dwie bramy - Tobolska i Tarska. Na poczatku 19. wieku sie Omsk stal centrem stepow /Kazachstanu/ i zachodniej Syberii. Juz wtedy tam bylo kilka kosciolow dla roznych wyznan, kilka meczetow, jedna synagoga, urzad gubernatora i akademia wojskowa. Z powodu nieustannego przesuwania granicy na wschod, znaczenie miasta w 2. polowie 19. wieku upadalo. Byli tam wysylani zeslancy jak dla przykladu Dostojewski. Zbawieniem dla miasta byla kolej transsyberyjska. Dzieki niej od 90. lat 19. wieku sie do Omsku przeprowadzalo duzo spolek handlowych, byly tu otwarte konzulaty Niemiec, Holandii i Wielkiej Brytanii. Na poczatku 20. wieku roku 1910 Omsk organizowal Syberyjska rolnicza i przemyslowa wystawe. Atmosfera miasta zachwycila zagranicznych obserwatorow na tyle, ze nazwali Omsk Chicagiem Syberii. Po rewolucji pazdziernikowej do Omska sie sciagali monarchisci i w czasach wojny domowej tu bylo centrum rzadu Alexandra Kolczaka. Omsk byl dla jego rzadu tymczasowego stolica. Roku 1919 Kolczak musial ustapic do Irkutska i Omsk zajeli czerwoni.

czwartek, grudnia 15, 2005

Meteoryt Tunguski

Meteoryt Tunguski uderzyl w Syberie rankiem okolo godziny 7 30 czerwca roku 1908 nad rzeka Podkamienna Tunguska blisko jeziora Bajkal. Wybuch byl tak silny, ze go bylo slychac w promieniu 800 kilometrow. Meteoryt o srednicy najprawdopodobniej kilkudziesieciu metrow uderzyl w zalesiona Syberie albo wybuchl kilka kilometrow nad powierzchnia. Jego upadek i bardzo goraca fala uderzeniowa spowodowala olbrzymie zniszczenia, na powierzchni 2000 kilometrow kwadratowych powalil drzewa i doprowadzil do duzego pozaru lasu na znacznie wiekszym obszarze. Nad miejscem wybuchu pojawil sie 20 km wysoki slup ognia. Skutki wybuchu zarejestrowano na stacjach meteorologicznych z prawie calego globu.
Wyprawa prof Leonida Kulika nie znalazla na miejscu upadku meteorytu zadnego krateru co sklania bardziej ku teorii wybuchu nad powierzchnia ziemska. Pojawiaja sie i fantastyczne hipotezy o upadku statku kosmicznego czy zderzeniu z mala czarna dziura.

Francja bez Syberii

Wiem ze to nie na temat ale natknalem sie na ciekawe artykuly dotyczace ostatnich wydarzen e Francji.

Tu cytat z jednego.
Zamieszki we Francji

A tu cytat z drugiego - ten wyglada na uzupelnienie pierwszego.

Oczywiscie w zamieszkach byl bardzo duzy udzial ludzi ktorych korzenie prowadza do francuskich afrykanskich kolonii /w tym zwlaszcza muzulmanskich Algierczykow/. Ale to ze ktos jest z Afryki jeszcze automatycznie nie oznacza, ze to muzulmanin. Wracajac do slowa wiekszosc tu zacytuje kilka rzeczy.

Uzupelnienie nt zamieszek

niedziela, września 25, 2005

Jakuck

Jakuck to jest miasto w północno-wschodniej Syberii i lezy nad rzeką Lena.
Oficjalnie ma okolo 230 000 mieszkańców, ale nieoficjalnie to bedzie cos okolo 300 000.

Bylo założone w 1632 roku jako warowna twierdza kozacka. Teraz jest to ważny ośrodek administracyjny, naukowo-kulturalny oraz przemysłowy północno-wschodniej Syberii. Jest tam duzy port lotniczy oraz rzeczny ( jest planowane połączenie kolejowe z BAMem; w tej chwili północna odnoga BAMu dojeżdża do Ałdanu). Uniwersytet, Instytut Badania Wiecznej Zmarzliny. Miasto położone na wiecznej zmarzlinie (dlatego wszystkie budynki muszą być posadowione na palach), w niedużej odległości (ok. 1000 km) od bieguna zimna półkuli północnej (Wierchojańsk, -70 st. C.). Klimat ma wybitnie kontynentalny: jest tam bardzo długa i mroźna zima (mrozy dochodzące do -60 stopni Celsjusza), krótkie, acz upalne lato (upały do +40 st. C.). Ludność stanowią przede wszystkim Rosjanie oraz Jakuci. Przemysł wydobywczy (diamenty, złoto) oraz spożywczy, garbarski, metalowy.

środa, kwietnia 13, 2005

Jenisej

Jenisej to rzeka w azjatyckiej części Rosji, w Kraju Krasnojarskim. Utworzona z Wielkiego i Małego Jeniseju. Jej długosć to 3487 km; dorzecze ma 2580 tys. km2; w dolnym biegu płynie szeroką (10-20 km) doliną, ma liczne odgałęzienia i starorzecza; uchodzi do Morza Karskiego; głowne dopływy to: Kan, Angara, Podkamienna Tunguzka, Dolna Tunguzka, Kurejka, Abakan; rybołóstwo, elektrownie, spław drewna; gł. m. nad J.: Kyzył, Diwnogorsk, Krasnojarsk, Jenisejsk, Igarka.

czwartek, kwietnia 07, 2005

Ewenkowie

Ewenkowie too lud zamieszkujący Ewenkijski Okręg Autonomiczny na Wyżynie Środkowosyberyjskiej (na wschod od rzeki Jenisej), południowa Jakucję, Kraj Chabarowski, obwody: irkucki, czytyjski, amurski (Federacja Ros.) oraz Mandżurię (Chiny) i Mongolię; okolo 30 tysiecy E. w Federacji Rosyjskiej, 26 tysiecy w Chinach, 1 tysiac w Mongolii. Posługują się językiem ewenkijskim (tunguskim), który należy do grupy mandżursko-tunguskiej w rodzinie języków ałtajskich. Ewenkowie zajmują się głównie koczowniczą hodowlą reniferów, myślistwem, pasterstwem, połowem ryb. Mieszkają w tradycyjnych jurtach i szałasach (coraz częściej w stałych domach). Wyznają głównie szamanizm i animizm (w Rosji formalnie prawosławni od XVII w.). Kultywują bogaty folklor.

poniedziałek, marca 21, 2005

Jan Czerski

to urodzony w 1842 geolog, paleontolog, geograf; uczestnik powstania styczniowego; zesłany na Syberię, stał się jednym z najwybitniejszych jej badaczy; jego badania nad Bajkałem dały początek ewolucyjnego kierunku w geomorfologii; 1871-83 podejmował kilka wypraw do Syberii Wsch.; 1886-91 pracował w Petersburskiej Akad. Nauk; 1891 na jej zlecenie wyruszył do płn.-wsch. Syberii z ekspedycją naukową, w czasie której zmarł; pracował nad mapą geol. płn.-wsch. Azji i jej dziejami geol.; jego imieniem nazwano najwyższe góry płn.-wsch. Syberii oraz jedno z większych pasm górskich na Zabajkalu. Zmarł w 1892 roku.

czwartek, marca 17, 2005

Mongolia - historia

HISTORIA. Ślady osadnictwa człowieka na terenach M. pochodzą z późnego paleolitu; źródła chińskie wspominają koczowników Hu zajmujących się pasterstwem na przełomie II i I tysiąclecia p.n.e.; w III w. p.n.e. utworzyli oni silny związek plemienny Hiung-nu; część tego ludu zmieszana z innymi plemionami jako Hunowie w IV w. n.e. dotarła do Europy, pozostali zostali podbici przez związek plemienny Żuan Żuanów; w połowie VI w. ich panowanie obalił lud turecki Tu-kiu, którego władca nosił tytuł chana; w poł. VIII w. hegemonię osiągnęli Ujgurowie tworząc turecki kaganat (745-840), a następnie Kirgizi (840-920); dominację ludów mongolskich rozpoczęli Kitanowie (920-1125), po czym nastąpił okres rozdrobnienia; 1206 Czyngis-chan zjednoczył plemiona mongolskie, kładąc podwaliny pod imperium, podzielone jeszcze za życia między 4 synów: Dżucziego, Czagataja, Ögödeja i Tułuja; mimo sporów między nimi i ich potomkami imperium rozrastało się; 1231 zajęło Koreę; 1236-41 Batu-chan (syn Dżuczego) najechał Europę (m.in. Polskę i Węgry); chan Möngke (1251-59) opanował Tybet i Wietnam, a jego brat Hulagu - Persję; Kubilaj (1260-94) dokończył zapoczątkowany przez Czyngis-chana podbój Chin, a także przekształcił imperium w federację państw Złotej Ordy, z przewagą Turków, którzy podbili księstwa ruskie, Krym, część Kaukazu i Syberii; w poł. XIV w. rozpoczął się rozpad imperium, którego nie powstrzymali późniejsi wybitniejsi władcy Dajan-chan (1481-1543), ani Altan-chan (1543-83); w końcu XVI w. upowszechnił się w M. buddyzm tybetański (lamaizm); 1634 część płd. opanowali Mandżurowie (odtąd zaczęto ją zwać M. Wewnętrzną); 1644 zwierzchnictwo mandżurskiej dynastii, która opanowała właśnie Chiny, przyjęli także książęta płn. M. zwanej dotąd Chałchą; Mandżurowie wcielili ją do swego imperium, nadając jej nazwę M. Zewnętrznej; 1911 proklamowanie przez M. Zewnętrzną niepodległości, ze zwierzchnikiem kościoła lamaickiego (Bogdo-gegenem) na czele; autonomia wielokrotnie naruszana przez strony walczące w rewolucji ros., Chiny i Japonię; po śmierci 1924 Bogdo-gegena powstaje Mongolska Republika Ludowa, o ustroju wzorowanym na radzieckim; 1939 terytorium M. próbowali zająć Japończycy, powstrzymani przez Armię Czerwoną; do 1989 kraj satelicki ZSRR; 1990-92 pierwsze pluralistyczne wybory, zmiana nazwy na Republika M.; 1992 uchwalenie nowej konstytucji, przywrócenie swobody wyznaniowej, wycofanie wojsk ros.; 1990-97 prezydentem Punsałmaagijn Oczirbat; w polityce wewn. kryzys wskutek cofnięcia subsydiów ros., gwałtownego demontażu gosp. planowej, pospiesznej prywatyzacji (75% gospodarki znajduje się już w prywatnych rękach) oraz 1998 suszy, która doprowadziła do spadku pogłowia zwierząt hodowlanych z 25 mln do 2,5 mln sztuk; nadzieją na poprawę trudnej sytuacji gosp. (40% ludności żyje w nędzy, za ok. 10 dol. miesięcznie, bezrobocie obejmuje co trzeciego Mongoła) bogate złoża naftowe, wymagające jednak inwestycji zagr.; 1996 zwycięstwo w wyborach opozycyjnej koalicji Unii Demokratycznej, 1997 w wyborach prezydenckich - przedstawiciela postkomunistów Nacagijna Bagabandi z Mongolskiej Partii Lud.-Rewolucyjnej która wygrała też (2000) wybory parlamentarne; 2001 reelekcja prezydenta Bagabandi.