Sajany

Góry w azjatyckiej części Rosji. Sajan Wschodni (Wostocznyj Sajan) - dł. 1000 km, sięga od Jeniseju do jez. Bajkał a jego najwyższym szczytem jest Munku Sardyk (3491 m). Sajany porasta na ponad połowie ich powoerzchni tajga świerkowo-jodłowa i modrzewiowo-limbowa. W Sajanach jest około 100 lodowców. Wystepuja nastepujące minerały: złoto, grafit, mika, azbest, boksyty, fosforyty. Liczne źródła mineralne. Rezerwat Stołby na prawym brzegu rzeki Jenisej, na przedmieściach Krasnojarska. Sajan Zachodni (Zapadnyj Sajan) - dł. 600 km, położony między Sajanem Wschodnim a górnym biegiem Abakanu, jego najwyższym szczytem jest Kyzył Tajga (3121 m). Liczne rzeki w dorzeczu Jeniseju oraz jeziora. Na stokach północnych porosnięty tajgą sosnowo-modrzewiową, na południowych lasami modrzewiowymi i roślinnością stepowo-leśną. Rezerwat Sajańsko-Suszeński założony 1976 o pow. 389,6 tys. ha. Wystepujące minerały: rudy miedzi i żelaza, chrom, kobalt, nikiel, cynk, molibden, ołów, azbest.

Irkuck

Irkuck to miasto obwodowe w azjatyckiej części Rosji, port nad rz. Angarą, 60 km od jej wypływu z Bajkału.Założony został w 1652 roku jako Irkuckie Zimowisko - ośrodek administracyjno-wojskowy dla kolonizacji Syberii. W XVII w. został punktem tranzytowym w handlu z Mongolią, potem z Chinami. Od XVIII do 1917 wykorzystywany przez Rosję Carską jako miejsce zsyłek. Przy tej okazji duże zasługi dla rozwoju Irkucka i okolic położyli Polacy - naturalnie zasłańcy. W okresie stalinowskim w Irkucku znajdowały się więzienia polityczne "Krasnyj Korpus" i więzienia etapowe na trasie do Władywostoku. Wg. danych z 1998 roku w Irkucku mieszka 591 tys. mieszkańców. Aktualnie jest on dużym ośrodkiem akademickim i przemysłowym. Pozostało trochę zabytków, głownie sakralnych (cerkwie).

Bajkał

BAJKAŁ
najgłębsze na Ziemi jezioro i największy pod względem pojemności zbiornik wody słodkiej (20% jej zasobów światowych); położone w azjat. części Rosji (wsch. Syberia), w Buriacji i obwodzie irkuckim; stanowi wypełnienie rowu tektonicznego ; otoczony górami (do wys. 2572 m, szczyt Czerskiego); pow. 31,5 tys. km2, maks. głęb. 1620 m (kryptodepresja); dł. 636 km, szer. do 80 km, 27 wysp; wody słabo zmineralizowane są zlewiskiem 336 rzek (wypływa jedna - Angara); zamarza od stycznia do maja. Bogata flora (600 gat.) i fauna (1200 gat., z czego prawie 3/4 endemicznych; m.in. foka bajkalska, omul, gołomianka, gąbki). Rozwinięte rybołówstwo, spław drewna, żegluga. Rejon turystyczny o wybitnych walorach krajobrazowych; w XIX w. teren zsyłki więźniów politycznych, m.in. Polaków (niektórzy z nich położyli znaczne zasługi w badaniach B. i okolic m.in. A. Czekanowski, J. Czerski, B. Dybowski, W. Godlewski).