sobota, grudnia 18, 2004

Tundra

Tundra to formacja roślinna; występuje gł. na półkuli płn., na płn. od tajgi, charakterystyczna dla okolic podbiegunowych; roślinność t. odznacza się niską wys. (do 60 cm) i krótkim okresem wegetacji, na co wpływa chłodny klimat, długa i mroźna zima, silne wiatry i wieczna zmarzlina w glebie; najczęściej w t. spotyka się porosty, mchy, trawy, krzewinki, karłowate brzozy lub wierzby; w t. płn. występuje ponad 600 gat. roślin kwiatowych; na płd. coraz większy jest udział drzew, jest to tzw. lasotundra, stanowiąca pas przejściowy, szer. ok. 100 km między t. a tajgą.

środa, grudnia 08, 2004

Soból

Martes zibellina
ssak drapieżny z rodziny łasicowatych; współcz. zamieszkuje lasy Azji płn. i płn.-wsch., dawniej jego zasięg występowania był znacznie większy; tułów smukły, dł. ok. 60 cm, ogon puszysty, dł. ok. 20 cm; futerko gęste, lśniące, na głowie, szyi i bokach tułowia rdzawobrązowe; na gardle często pomarańczowa plama; aktywny w nocy i w dzień; tryb życia naziemny, szybko i zwinnie biega; żywi się drobnymi gryzoniami, zającami, ptakami, owadami, jajami, jagodami i nasionami; ciąża trwa ok. 9 miesięcy, w miocie 2-5 młodych; w dużym stopniu wytrzebiony przez myśliwych polujących na cenne futerko; hodowany w fermach.

Buriacja (Buridaj)

Republika federacyjna w Rosji, leżąca w południowej części Syberii Wschodniej, między jeziorem Bajkał a Górami Jabłonowymi. Powierzchnia 351 tys. km2, 1,1 mln mieszk. (dane z 1992), głównie Rosjan (69,9%) i Buriatów. Stolicą Buriacji jest Ułan-Ude. Obszar górzysty (Sajan Wsch., góry i kotliny górskie Przybajkala i Zabajkala, na wschodzie Płaskowyż Witimski). Klimat umiarkowany, chłodny, wybitnie kontynentalny. Najwiekszą rzeką jest Selenga, wiele mniejszych, ok. 300 źródeł mineralnych; 70% pow. zajmują lasy (rezerwaty Barguziński i Bajkalski); wydobycie rud wolframu, molibdenu, złota, węgla brunat.: w kotlinach górskich hodowla owiec, bydła, trzody chlewnej, zwierząt futerkowych. Terytorium Buriacji wchodziło w I tysiącleciu n.e. w skład różnych związków plemiennych Ujgurów; na przełomie XVII-XVIII w. przyłączone do Rosji; od XVIII w. wydobycie złota, od XIX w. - węgla; ożywienie gospodarcze na przełomie XIX/XX w. w związku z budową Kolei Transsyberyjskiej; od 1922 w składzie ZSRR z częściową autonomią, 1958-90 republika autonomiczna w ZSRR.
Buriaci
koczowniczy lud mongolski zamieszkujący Buriację (Federacja Ros.), Mongolię płn. i Mongolii Wewn. (Chiny); od poł. XIX w. na pół osiadły, zajmujący się gł. hodowlą bydła, koni i wielbłądów; ok. 420 tys. osób; pierwotnie praktykowali szmanizm i wyznawali lamaizm; od XVII w. pod wpływem prawosławia; j. buriacki należący do grupy j. mongolskich i posiada własne pismo.